●●●●●
PARA
DAVID VAN REYBROUCK, RAVEN RÜELL & BRUNO VANDEN BROECKE / KVS
Door RiRo, gezien 10 oktober 2017
Regisseur Raven Ruëll laat Bruno Vanden Broecke rechtop staan, benen in lichte spreidstand, rechterhand op zijn riem, linkerarm licht gebogen maar wel los van zijn lichaam. Vanden Broecke heeft nog niks gezegd. Maar zoals hij eerder in Missie onmiddellijk de missionaris was, is hij nu onmiddellijk ex-para Nico Staelens. En zoals de monoloog Missie gebaseerd was op interviews van David Van Reybrouck met missionarissen, zo is de monoloog Para gebaseerd op getuigenissen van voormalige para's met wie Van Reybrouck sprak.
Drie maal 1000 Belgische para's (parachutist/commando) worden in 1993 in het kader van de UNOSOM-vredesmissie voor vier maanden uitgezonden naar Somalië. Staelens, nu docent lichamelijke opvoeding in Tielen, toen sergeant, praat snel. In marstempo gaat hij door de vijftig A4-tjes tekst die David Van Reybrouck voor hem heeft geschreven. Met zijn eerste commando zet hij meteen de toon: 'Slide!' En bij de eerste keer dat iemand in de zaal lacht, laat Staelens merken wie vanavond de baas is. Het is verbluffend hoe de vriendelijke zachtaardige man die Vanden Broecke is, zich heeft getransformeerd tot ex-commando met wie niet valt te spotten.
Vijftig A4-tjes tekst lijkt heel veel, en dat is het ook. Para zit boordevol informatie. Maar Van Reybrouck neemt het publiek steeds op precies het goede moment van Somalië mee naar de opleiding van de para's in België. Of van een gevaarlijke patrouille naar het minder gevaarlijke leven binnen de compound. Daardoor blijft wat Van de Broecke vertelt voortdurend boeiend.
Zo legt Staelens eerst uit waar Somalië ligt en wat voor land dat is. Dan vertelt hij over de sprong in een wolk, waar ze niet voor hadden geoefend. Vervolgens over de harde opleiding, samen met de mannen die onder zijn bevel stonden. Over Aziz, de eerste Belg van Marokkaanse afkomst bij de para's, en over Masyn, die voor hij bij de para's kwam garagist was in Menen. En over het geschreeuw van de officieren. De hele dag door. In het bijzonder van Smeets, een Limburger. 'Hub se mich verraaien kamelenfukker!'
Wat dan meteen het bruggetje is terug naar Somalië en de (on)eetbaarheid van kamelenvlees. En het verhaal van Somalische jongetjes die van alles stelen. Tot de post met de cassettebandjes en de brieven aan toe. Hoe dat dan weer leidt (omdat een ferme tik bij die jongetjes niet werkte) tot wat op de beruchte foto in de HUMO te zien was: Twee Belgische para's die een Somalische jongen boven het vuur houden.
Gelukkig valt er ook af en toe wat te lachen. Bijvoorbeeld elke keer als Staelens in het West-Vlaams een van zijn mannen citeert. Een onuitputtelijke bron van vermaak blijft dat West-Vlaams. Of bij het verhaal van de band die eraf loopt, omdat ze die even 'geleend' hebben en daarna niet stevig genoeg aangedraaid: 'Masyn zeide gij ne garagist of ne homo!' Want zo praat een para. Ook tegen zijn maat.
Para is niet alleen zo'n overweldigende voorstelling door de meanderende manier waarop Van Reybrouck die grote hoeveelheid informatie heeft verwerkt, en ook niet alleen door het fenomenale acteren van Bruno Vanden Broecke.
Want misschien wel het belangrijkste is dat Van Reybrouck in Para het perspectief van de dader kiest. Want door te kiezen voor het perspectief van de mannen die verguisd werden na publicatie van foto's als die van het jongetje boven vuur, kun je je als toeschouwer niet op voorhand met Staelens identificeren. Juist de keuze voor de vermeende dader dwingt je onontkoombaar om de vooroordelen die je hebt te onderzoeken, en er bij stil te staan hoe snel je meestal met je oordeel klaarstaat.
Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: KVS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten