●●●○○
A SEPARATION
SCARLET TUMMERS / TG STAN
Door Piet van Kampen, gezien 22 september 2020
A Separation is een voorstelling van Scarlet Tummers onder de vleugels van tg STAN in coproductie met d e t h e a t e r m a k e r.
De voorstelling begint - net als de met prijzen overladen film A Separation van Asghar Farhadi waarop het is gebaseerd - met het projecteren van paspoorten. Daardoor weten we meteen dat de vijf acteurs in de voorstelling uit vijf verschillende landen afkomstig zijn: Scarlet Tummers (Nederland), Evgenia Brendes (Kazachstan), Gustav Koenigs (Duitsland), Sachli Gholamalizad (Iran) en Mokhallad Rasem (Irak).
Simir wil met een echtscheidingsprocedure haar man Nader overhalen om samen met haar en hun dochter te emigreren. Dat mislukt. Nader wil in Teheran blijven om voor zijn vader met Alzheimer te zorgen, en is daarom bereid de scheiding te accepteren.
Als Simir vervolgens het huis verlaat om voorlopig bij haar ouders in te trekken, zet dat een kluwen van conflicten in werking die de personages aanzetten tot leugentjes en leugens. Vooral omdat ze door hun maatschappelijke positie of hun geloofsovertuiging klem zijn komen te zitten. Uiteindelijk heeft iedereen zich op een of andere manier gecompromitteerd. Behalve Termeh, de bijna elfjarige dochter van Samir en Nader.
In de voorstelling wordt de film vrij nauwgezet nagespeeld. En waar dat niet kan, naverteld: 'De camera komt hier close' of 'de piano wordt de trap af gedragen'. Tummers gebruikt voor haar voorstelling ook de vertaling (ondertiteling) van de film.
Toch is de voorstelling niet zonder meer een imitatie van Farhadi's film. Al was het alleen al omdat Mokhallad Rasem, die Nader speelt, zijn claus met enige regelmaat voorziet van de toegift 'Echt waar'. En Gustav Koenigs, als de agressieve Hojjat, de zijne vaak accentueert met de toevoeging 'Of wat!'
Maar vooral niet omdat de acteurs hun land van herkomst en andere persoonlijke eigenschappen en opvattingen uitspelen. Daardoor zie je als publiek ook hoe de acteurs zich verhouden tot de karakters uit de film en (gespeeld) tot elkaar.
Mokhallad Rasem bijvoorbeeld dikt regelmatig zijn natuurlijke overwicht aan. Hij geeft daarmee niet alleen zijn personage Nader extra gezag, hij suggereert er ook mee dat hij overwicht heeft over de andere acteurs. Waardoor Gustav Koenigs' agressie zowel de agressie van Hojjat tegen Nader is, maar ook die van Koenings tegen Rasem. En waardoor Gholamalizads gezucht als dochter van Nader ook dat is van een Iraanse, die een Irakees een verhaal uit haar land ziet kapen.
Sachli Gholamalizad is overigens pas in een laat stadium aan de cast toegevoegd. Ze acteert heel expressief, maar zoekt bij het 'spel in het spel' merkbaar nog af en toe naar haar positie ten opzichte van de andere vier.
Vooral door dat 'spel in het spel' is A Separation een niet alleen intrigerende maar ook geestige voorstelling geworden. Het kan haast niet anders of de voorstelling zal nog groeien als de acteurs wat meer op elkaar ingespeeld raken.
