Recensie: All Inclusive van Julian Hetzel / CAMPO

●●●●○

 

ALL INCLUSIVE

 

JULIAN HETZEL / CAMPO

Door Piet van Kampen, gezien 20 september 2018 

'Allah is groot! Vergeet Aleppo niet, vergeet Syrië niet!', riep de schutter die in 2016 in een expositieruimte de Russische ambassadeur in Turkije neerschoot.' De foto van de moordenaar met zijn opgeheven wijsvinger ging de wereld over. Met levende standbeelden (Edoardo Ripani en Geert Belpaeme) die iconische moordaanslagen uitbeelden, waaronder die in Turkije, begint All Inclusive, de nieuwe voorstelling van Julian Hetzel bij Campo.

Die eerste scène, in wat later de eerste zaal van een expositie blijkt te zijn, is niet de sterkste. De standbeelden van de moordenaars en hun slachtoffers spreken al voor zich. Toch worden ze uitgelegd door de foto's te tonen waarop ze zijn gebaseerd. Vervolgens komen die standbeelden ook nog eens in beweging, terwijl er een fragment uit Stop Imperialist Pop van Atom TM klinkt. Dat is iets te veel van het goede.

Maar wat daarna komt is indrukwekkend en blijft indrukwekkend. Een museumgids (Kristien De Proost) leidt vijf bezoekers rond in een museum voor contemporaine kunst en geeft uitleg bij wat er is te zien. Vanavond zijn die bezoekers figuranten uit Amsterdam, drie daarvan vluchtelingen uit Aleppo, de andere twee uit Irak. Ik wil niet te veel weggeven van wat er in Escape, zoals het museum voor actuele kunst in All Inclusive heet, wordt getoond. Voor wie de voorstelling nog wil zien, is het verrassingselement essentieel.

Heel cryptisch dan: Zaal 2 heeft te maken met een video die IS in februari 2015 maakte in een museum in Mosul, Irak. In zaal 3 staan schattige porseleinen hondjes. En er ligt een hamer. In zaal 4 gebeurt iets met oorlogspuin uit Aleppo, Syrië. In zaal 5 kijken de vijf museumbezoekers uit Syrië en Irak naar een film waarop verf in allerlei kleuren opspat, terwijl de geluiden erbij het verhaal vertellen. In de zesde en laatste zaal zijn cijfers belangrijk, want in deze zaal gaat het om de aantallen slachtoffers. 

Na een live gespeelde muziekclip, met hier en daar wat geweld en wat bloed, nodigt Kristien De Proost het publiek uit om nog even door de museumshop te lopen voor een leuke button of een andere vrolijke herinnering aan het museumbezoek.

Met als inspiratie het oorlogsgeweld in het Midden-Oosten wordt op de speelvoer live kunst gecreëerd door destructie. Het gevolg van vernietiging en het vernietigen zelf tot kunst maken en dat in een museale setting tonen, daarover gaat All Inclusive. Af en toe heel confronterend is dat. Maar ook zeer de moeite waard.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Campo

Recensie: De Vrouw van Orkater | Lars Doberman

●●●●○

 

DE VROUW 

 

ORKATER - LARS DOBERMAN

Door Piet van Kampen, gezien 14 september 2018

Muziektheatercollectief Lars Doberman onderzoekt in De Vrouw wat dat eigenlijk is 'de vrouw'. Op speelse wijze besnuffelen Reinout Scholten van Aschat, Jip van den Dool, Mattias Van de Vijver, Matthijs van de Sande Bakhuyzen en scenograaf Jochem van Laarhoven - allemaal eind twintigers - dat mysterieuze onderwerp. De op hun verzoek door Vincent van der Valk geschreven tekst dient daarbij als raamwerk.

Na een sereen en zwijgend opgebouwd openingsbeeld, ontworpen door Van Laarhoven, waarin de vier acteurs heel geconcentreerd samenwerkend een wankel evenwicht creëren, volgt eerst een disclaimer. Scholten van Aschat en Van de Sande Bakhuyzen excuseren zich uitvoerig voor wat ze vorig jaar in een interview in de Volkskrant over vrouwen hebben gezegd. Vervolgens citeren ze mails van schrijver Vincent van de Valk en eindregisseur Vincent Rietveld, die zich daarin op voorhand indekken tegen wat de Dobermannen van plan zijn te doen.

Hoewel het collectief Lars Doberman vaart onder de vlag van Orkater en niet onder die van De Hotshop is De Vrouw een voorstelling à la De Warme Winkel: het thema wordt op allerlei manieren en in allerlei verschillende speelstijlen onderzocht en de acteurs gaan regelmatig met elkaar in discussie. Niet zo gek natuurlijk met een van de oprichters van de Warme Winkel als eindregisseur.

De Vrouw is een voorstelling waarvan je vrolijk wordt. Ik tenminste wel. Misschien wel vooral omdat de vier - het zijn alle vier hele goede acteurs – zo zichtbaar met plezier 'spelen' met hun materiaal. En daarbij steeds ook laten zien dat ze boven dat materiaal en boven de tekst staan, zelf makers zijn van hun voorstelling. Om dat te demonstreren zetten ze de lichtbak met een afbeelding van een valk erop aan als ze zich letterlijk aan de tekst van Van der Valk houden. Knippen ze het licht uit dan laten ze die tekst los. Of gaan ze er tegenin.

De toon wordt gezet met een hilarisch verhaal over De Ware Liefde. Met een sublieme Matthijs van de Sande Bakhuyzen als koning Amorius (in een speelstijl die doet denken aan Rick Mayall als Lord Flashheart in Blackadder). Met Mattias Van de Vijver als pater Pedro, die beroepsmatig vanzelfsprekend alles weet over vrouwen. En dan nog een geweldige Jip van den Dool als koninklijke boodschapper die kiest voor bevredigende antwoorden omdat hij neerkijkt op de waarheid. Jammer dat een brief van het publiek dat prachtige sprookje zo abrupt afbreekt.

Er is geen enkele scène die ik niet heel goed vind. Maar er zijn er twee die meer zijn dan heel goed. De fluisterdiscussie achter het gesloten doek is de ene. Daarin komen alle clichébeelden die mannen hebben over het verschil tussen vrouwen en mannen in hoog tempo aan bod. De andere is 'het relatiegesprek' waarbij de acteurs steeds zo razendsnel van positie wisselen (man spelen of vrouw spelen) dat ze elke keer rennend naar de lichtbak met de valk moeten om die aan of uit te doen. Het is een scène waarin alle denkbare manieren om in relaties te bekvechten de revue passeren. En dat in een minuut of tien. Meesterlijk.

De Vrouw van Orkater | Lars Doberman is twee uur lang volop genieten van de fraaie enscenering en van vier op hoog niveau acterende acteurs/muzikanten die alles wat ze weten, denken en fantaseren over het fenomeen 'de vrouw' op een speelse manier uitwerken. Een aanrader. Ook voor vrouwen.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Orkater

Recensie: Hin und Her van 't Barre Land & Tijdelijke Samenscholing en Co

●●●○○

 

HIN UND HER

 

'T BARRE LAND & TIJDELIJKE SAMENSCHOLING EN CO

Door Piet van Kampen, gezien 7 september 2018 

Ödön von Horváth (1901-1938) schreef Hin und Her, een klucht in twee delen, in 1933. Het ging in 1934 in première in Zürich en was tot nu toe niet in het Nederlands vertaald. Vanavond is de Nederlandse première van een stuk dat weliswaar is gebaseerd op Hin und Her, maar dat is aangevuld met teksten uit andere bronnen.

Drogist Ferdinand Havlicek (Michiel Bakker) is geboren in land X, maar als baby al verhuisd naar land Y. Een halve eeuw heeft hij daar gewoond, dertig jaar heeft hij er belasting betaald. Nu zijn drogisterij is gesloten, wil Havlicek de grens over, terug naar zijn geboorteland.

Grenswachter Tomas Szamek (Margijn Bosch) laat hem niet door. Havlicek heeft niet de juiste papieren, hij heeft verzuimd om zijn verblijfsvergunning te verlengen. Zijn verweer dat hij van die verplichting niet op de hoogte was omdat hij in de kranten alleen de overlijdensberichten leest, maakt geen indruk. Terug kan hij ook niet. Ook grenswachter Konstantin (Sarah Jonker) laat hem op juridische gronden niet door. Ook in het land waar hij bijna zijn hele leven heeft gewoond, is hij niet meer welkom. Havlicek zit vast op de houten brug tussen de twee landen.

Op die brug gebeurt van alles. Zo vist een leraar (Vincent van den Berg) er elke dag zonder wat te vangen. Dat komt, vindt hij zelf, omdat zijn vrouw (Carole van Ditzhuyzen) hem steeds veel te dunne wormen brengt. Er wordt gesmokkeld tussen de twee landen. En Havlicek wordt door de grenswachter van het land waar hij woonde ingezet als postillon d'amour. Want Konstantin is verliefd op Szamek's dochter Eva.

Von Horváth noemde zijn Hin und Her een klucht, een sprookje. Daarnaast wilde hij dat in sommige scènes werd gezongen. Echt kluchtig spelen de acht acteurs niet, geen enkele keer ontlokken ze een lach aan de zaal, en zingen laten ze over aan muzikant Stan Vreeken, die zich daarbij begeleidt op gitaar. Het sprookjesachtige einde heeft de bewerking wel overleefd.

Het is verleidelijk om in Hin und Her uit 1933 een verhaal te zien waarin de actualiteit van het huidige migrantenvraagstuk aan de orde komt, om er een naar te kijken als een stuk dat gaat over de vluchtelingen van nu die kloppen op de deuren van Europa. En om daarmee de keuze voor dit stuk te rechtvaardigen. Zelf zegt Von Horváth over zijn bedoeling met Hin und Her: 'Es soll zeigen, wie leicht sich durch eine menschliche Geste unmenschliche Gesetze außer Kraft setzen lassen.' (Vrij vertaald: Het moet laten zien hoe gemakkelijk onmenselijke wetten door een menselijk gebaar terzijde kunnen worden geschoven). 

Hin und Her gaat dus over een situatie waarbij wetten in eerste instantie een menselijke beslissing in de weg staan. Maar waarbij uiteindelijk die menselijkheid toch overwint: de smokkelaars worden gepakt, de beloning daarvoor wordt eerlijk gedeeld, de geliefden trouwen, en Havlicek kan gaan en staan waar hij wil.

Als je in Hin und Her toch iets over de actualiteit wil zien, is dat dus eerder de parallel met wat de Armeense kinderen Howick en Lili afgelopen week is overkomen. Op juridische gronden zouden ze uit Nederland, het land waar ze zijn opgegroeid, worden uitgewezen. Op het laatste moment ging dat door een 'menschliche Geste' van de staatssecretaris niet door. 

Hin und Her van 't Barre Land & Tijdelijke Samenscholing en Co is een goede en onderhoudende voorstelling. Niet meer en niet minder. De associatieve taalmonoloog van Sarah Jonker is een knap staaltje super snel spreken. Maar deze en andere aanvullingen maken Hin und Her niet tot een voorstelling die je in verband met de huidige discussie over migranten perse moet hebben gezien.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: 't Barre Land