Recensie: Een Meeuw van Toneelgroep Oostpool / Marcus Azzini

●●○○○  

EEN MEEUW

TONEELGROEP OOSTPOOL / MARCUS AZZINI

Door RiRo, gezien 18 maart 2017

Met Een Meeuw (1886) schreef Tsjechov een tragische komedie over de verhouding tussen twee generaties. Een stuk over enerzijds jonge mensen die hun dromen willen verwezenlijken. Over hun verliefdheden en ambities, maar ook hun twijfel en somberheid. Anderzijds over de generatie die de balans opmaakt, de generatie die vragen stelt als 'wat heeft het leven me gebracht?' Tsjechov ontmaskert met humor de oppervlakkigheid van zowel de jongeren als de ouderen.

Op een geïmproviseerd podium bij het meer waaraan hun landhuis ligt, speelt Nina in het stuk dat Kostja schreef. Zijn moeder, de gevierde actrice Arkadina, haar minnaar, de schrijver Trigorin, en de anderen zijn de toeschouwers. Arkadina is alleen met zichzelf bezig, Trigorin ziet de levens van anderen alleen als materiaal voor zijn nog te schrijven verhalen. Alleen de oude dokter Dorn complimenteert Kostja, hij prijst hem voor de manier waarop hij vorm geeft aan het abstracte.

Regisseur Marcus Azzini, maar ook scenograaf Theun Mosk, en kostuumontwerper Lotte Goos, lijken zich door dat aspect van Tsjechovs stuk te hebben laten inspireren bij hun keuzes. Alle drie lijken hun best te hebben gedaan om van Een Meeuw een zo abstract mogelijke voorstelling te maken.

Voor de jonge acteurs Sigrid ten Napel (Nina), Anna Raadsveld (Masja) en Abe Dijkman (de leraar Medwedenko) pakt die keus van regisseur Azzini verkeerd uit. Ze blijven steken in vaagheid en komen niet tot een verhelderende abstractie. Het is een detail, maar het zegt toch wel iets over hoe Azzini die drie het podium op heeft gestuurd. Elke keer als er in zijn tekst 'eens' staat, spreekt Dijkman dat volledig articulerend uit als 'eens' in plaats van zoals in spreektaal gebruikelijk is als 'ns'. Onbegrijpelijk dat Azzini daar niks aan heeft gedaan.

Maar het ligt niet aan de acteurs dat het zo'n matige voorstelling is. Niet aan de jongeren die zonder goede aanwijzingen in het diepe zijn gegooid. En zeker niet aan Nieuwerf, Schluter en Van der Valk die alle drie op viersterrenniveau spelen. Waarbij Vincent van der Valk zijn personage Kostja heel fraai laat evolueren van ambitieuze verwachtingen tot zelfverachting. Terwijl Martijn Nieuwerf, als Trigorin, en Ariane Schluter, als Arkadina, op een subtiele manier voor de komische kant zorgen van deze tragikomedie.

Dat laatste, het komische, doet Daniel Cornelissen als de oude dokter heel expliciet. Met een Haagse tongval, die veel lijkt op die van Willem Alexander in LuckyTV, levert hij vanaf een afstandje commentaar. Een gewaagde keuze, maar het werkt wel. Er wordt het eerste half uur veel gelachen in de zaal. Daarna wordt het steeds stiller. En ik denk niet dat dat is omdat het publiek zo onder de indruk is.

Want na zo'n half uur, drie kwartier, gaat dat te ver doorgevoerde abstraheren zich wreken. In plaats van steeds meer bij de kern van de personages te komen, leidt het ertoe dat de voorstelling ronduit saai wordt. Alle accenten zijn al in het eerste half uur gelegd, alle punten zijn al in de eerste drie kwartier gemaakt. Vanaf dat moment is Een Meeuw van Toneelgroep Oostpool als een voetbalwedstrijd die in de eerste helft al is beslist, maar die nog wel uitgespeeld moet worden omdat dat nou eenmaal de regel is.

Er zijn positieve punten. De ervaren acteurs spelen goed. Het komische commentaar door de oude dokter blijft de hele voorstelling werken. Toch zet ik maar twee van die groene ballen boven deze recensie. Want regisseur Marcus Azzini levert met Een Meeuw een zeer matige voorstelling af. Terwijl hij met onder meer Orlando en Angels in America heeft laten zien dat hij veel beter kan.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Toneelgroep Oostpool