●●●○○
WIE IS BANG
NTGENT / KOEN DE SUTTER & TOM LANOYE
Door Piet van Kampen, gezien 9 november 2019
Twee
acteurs op leeftijd, Jo en Denise, halen applaus in een
lang niet uitverkochte zaal ergens in de provincie. Dan zet Jo (Han
Kerckhoffs) Monday, Monday van The Mama's & The Papas op, en
begint de speelvloer schoon te vegen. Denise (Els Dottermans) ploft
neer in een stoel: ‘Wat een kutstuk! Jozef Maria en hun
godverdomese fucking kindeke djiezes nog aan toe, zeg… Wat een
overroepen, godgeklaagd en totaal afgelebberd klotestuk!’ Tom
Lanoye's Wie is bang begint dus net als Edward Albee's Who's Afraid
of Virginia Woolf? met het aanroepen van de Here Jezus.
Wie
is bang speelt zich af in de wereld van het theater. En waar bij
Albee de jonge witte wetenschappelijk medewerker Nick en zijn vrouw Honey
op de afterparty van George en Martha komen opdagen, verschijnen bij
Lanoye na de voorstelling de gekleurde acteurs Soufian (Tarikh
Janssen) en Sibel (Dilan Yurdakul) om bij Jo en Denise auditie te doen. Want aan de
subsidie voor de herneming van het stuk waarmee Jo en Denise al
twintig jaar rondreizen, is voor het volgende seizoen de voorwaarde
diversiteit verbonden.
Als
voorbereiding voor Wie is bang sprak Lanoye uitvoerig met de vier
acteurs. Over leven, liefde en het theatervak. Professionele
ervaringen en persoonlijke ontboezemingen van de vier acteurs schemeren dan ook door in
de tekst. Van de een meer dan van de ander. Want
Dottermans en Kerckhoffs laten uitsluitend wat van zichzelf zien als
het gaat over hun vak, bij de meer persoonlijke thema's mogen ze van Lanoye veilig schuilen achter een muur van vet aangezette grove
beledigingen die zo over the top zijn dat ze daardoor geen greintje
pijn doen. Geestig is dat wel. Maar meer dan Spielerei met taal is
het niet.
Pas
na drie kwartier, bij de dialoog tussen de witte Jo en de gekleurde Soufian, wordt het
voor het eerst een beetje spannend. Jo neemt woorden in de mond waarbij je denkt 'oei, dat kan
echt niet'. Maar die foute racistische opmerkingen worden
onmiddellijk met ironie gerelativeerd. Het is of Lanoye terugschrikt.
Alsof hij een toneeltekst die de pretentie lijkt te hebben het
commercieel uitbuiten van toneelklassiekers te bekritiseren, toch ook
zelf commercieel interessant wil houden.
Wat later, bij de dialoog waarin de oudere ervaren acteur Jo zich opwerpt als mentor
voor de jonge onervaren actrice Sibel, een scène die verwijst naar seksueel
misbruik op toneelacademies, gebeurt iets vergelijkbaars. Nu is het
de regie van Koen De Sutter die aan de handrem trekt om te voorkomen
dat het voor het publiek echt ongemakkelijk wordt.
Wat
me behalve de vaak originele en verrassende taalgrappen het meest
boeit in Wie is bang is het acteren van Tarikh Janssen. Deze jonge
acteur heeft niet alleen veel meer en veel gevoeligere persoonlijke
ervaringen ingebracht dan de andere drie, ook in zijn spel durft hij
het een en ander te laten zien. Een acteur en theatermaker dus waar
we nog veel mooie dingen van kunnen verwachten.
Met
als banier de NTGent-slogan Create your own classics is Lanoye met
Wie is bang het duel aangegaan met Albee's klassieker uit 1962. Maar Wie is bang blijft een
vernuftig en vermakelijk taalspel zonder echte stellingnames.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten