●●●○○
DON CARLOS
TONEELSCHUUR PRODUCTIES / NINA SPIJKERS
Door RiRo, gezien 23 april 2016
De klassieker Don Carlos van Friedrich Schiller speelt zich af aan het eind van de zestiende eeuw, toen persoonlijke belangen nog volledig ondergeschikt waren aan de absolute macht van de monarch. Maar Schiller schreef zijn Don Carlos aan het eind van de achttiende eeuw, een tijdperk waarin nieuwe, humanistische ideeën over individuele vrijheid opkomen.
In de bewerking van de jonge regisseur Nina Spijkers (1988) is Don Carlos een talige voorstelling. Met vier acteurs die de rigoureus gesnoeide tekst helder vertolken. Maar Spijkers' Don Carlos boeit vooral door de verrassende regievondsten. Er zijn zeven personages. Xander van Vledder speelt soms Carlos. Justus van Dillen heeft een belangrijk aandeel in het vertolken van Posa. Linde van den Heuvel is zo nu en dan Elisabeth, en Judith Noyons de prinses van Eboli. Maar de acteurs zeggen ook regelmatig simultaan de tekst. Vooral in het begin werkt dat goed. Voegt het iets toe. Op den duur gaat het ook wel wat irriteren. Want het maakt het inleven in een personage er niet makkelijker op.
Verrassende regievondsten zei ik. Maar als ik er teveel over zeg, of als ik ook nog eens ga uitleggen hoe het zit met die drie andere personages is de verrassing er natuurlijk af. Laat ik het zo zeggen: er is niet een acteur die Philip II speelt (of de graaf van Lerma, of de schildknaap). En toch is de dialoog tussen Posa en Philips II een hoogtepunt in de voorstelling. De acteurs veranderen in die dialoog voortdurend de verhoudingen. Het begint met 1-3 om uiteindelijk uit te komen op 4-0. Ik geef toe dat dit waarschijnlijk nogal cryptisch is als je de voorstelling (nog) niet hebt gezien.
Er is een nadeel aan de aanpak van Spijkers. Door het extreem inkorten van de oorspronkelijke tekst gaan er nuances verloren. Ook de psychologische ontwikkeling van een van de hoofdrolspelers in het verhaal, Philips II, schiet er door Spijkers' aanpak bij in. Daar staat tegenover dat door het decor, de fraaie kostuums, de snelle wisselingen, én de tot op zekere hoogte goed gelukte regievondsten Don Carlos een interessante en boeiende voorstelling is geworden. Een voorstelling waarmee een jonge regisseur laat zien dat ze over kwaliteiten en over lef beschikt.
Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Toneelschuur Producties
Verrassende regievondsten zei ik. Maar als ik er teveel over zeg, of als ik ook nog eens ga uitleggen hoe het zit met die drie andere personages is de verrassing er natuurlijk af. Laat ik het zo zeggen: er is niet een acteur die Philip II speelt (of de graaf van Lerma, of de schildknaap). En toch is de dialoog tussen Posa en Philips II een hoogtepunt in de voorstelling. De acteurs veranderen in die dialoog voortdurend de verhoudingen. Het begint met 1-3 om uiteindelijk uit te komen op 4-0. Ik geef toe dat dit waarschijnlijk nogal cryptisch is als je de voorstelling (nog) niet hebt gezien.
Nu weer een begrijpelijke alinea. Don Carlos, de kroonprins van Spanje, is wanhopig, hij moet moeder zeggen tegen Elisabeth, de vrouw op wie hij smoorverliefd is. Want om politieke redenen is Philips II, zijn vader, zelf met haar getrouwd. De utopistische markies van Posa probeert de hartstochtelijke gevoelens van Carlos zo te manipuleren dat hij ze kan gebruiken voor zijn eigen passie: de opstand in de Nederlanden. Aan het hof in Madrid, in het centrum van de macht, offert hij uiteindelijk zijn jeugdvriend Carlos op om zijn idealen te verwezenlijken.
Er is een nadeel aan de aanpak van Spijkers. Door het extreem inkorten van de oorspronkelijke tekst gaan er nuances verloren. Ook de psychologische ontwikkeling van een van de hoofdrolspelers in het verhaal, Philips II, schiet er door Spijkers' aanpak bij in. Daar staat tegenover dat door het decor, de fraaie kostuums, de snelle wisselingen, én de tot op zekere hoogte goed gelukte regievondsten Don Carlos een interessante en boeiende voorstelling is geworden. Een voorstelling waarmee een jonge regisseur laat zien dat ze over kwaliteiten en over lef beschikt.
Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Toneelschuur Producties
Geen opmerkingen:
Een reactie posten