Recensie: Onderworpen van NTGent & Action Zoo Humain/Johan Simons en Chokri Ben Chikha

●●○○○  

ONDERWORPEN

NTGENT & ACTION ZOO HUMAIN / JOHAN SIMONS EN CHOKRI BEN CHIKHA

Door RiRo, gezien 24 april 2017

Bij de Franse verkiezingen van 2022 gaat het tussen het Front Nationale van Marine Le Pen en de Moslimbroederschap van Mohammed Ben Abbas. Aan de vooravond van die verkiezingen breken er rellen uit. Francois, Huysmansspecialist aan de Sorbonne, verlaat uit angst voor een burgeroorlog Parijs en trekt zich terug in een hotel in de Dordogne om daar de uitslag van de verkiezingen af te wachten.

Francois wordt in de voorstelling, een bewerking van de roman Soumission van Michel Houellebecq, gespeeld door Steven Van Watermeulen. Gekleed in niet bij elkaar passende trainingsbroek en trainingsjack keert hij terug naar Parijs waar de Moslimbroederschap inmiddels een coalitie is aangegaan met de socialisten en Mohammed Ben Abbas beëdigd is als president.

Regisseur Johan Simons en coregisseur Chokri Ben Chikha gebruiken voor Onderworpen het decor dat Bert Neumann creëerde voor Platform. We zien Francois dus zowel in zijn hotel in de Dordogne, als met zijn vriendin Myriam in zijn eigen eenvoudige appartement in Parijs, maar ook in het luxe appartement van Rediger, in dezelfde zooi van vooral matrassen, witte plastic tuinstoelen en piepschuim.

Hoofdthema in de roman van Houellebecq is de gelatenheid waarmee vooral de mannelijke intellectuele elite zich neerlegt bij de teloorgang van westerse waarden en zich schikt in de nieuwe situatie. Vrouwen verliezen aan de door Saoedi-Arabië gefinancierde Sorbonne hun baan, net als vrouwen in andere beroepen, en mannen kunnen alleen in dienst blijven als ze zich bekeren tot de islam. 

Maar Houellebecq zou Houellebecq niet zijn als hij niet zou wijzen op de voordelen voor de mannen op seksueel gebied: onder president Ben Abbas is polygamie toegestaan, en vijftienjarige meisjes worden bij wetenschappelijk medewerkers van de Sorbonne op bestelling thuis afgeleverd.

Houellebecq schetst in zijn roman ook uitvoerig de politieke intriges en de rol van de mouvance identitaire. Maar in de voorstelling worden de identitairen maar een enkele keer genoemd en de verwijzingen naar Sarkozy, Tarik Ramadan en Hollande zijn in de bewerking van Jeroen Versteele gesneuveld.

In wezen is Onderworpen vooral een monoloog interieur van de melancholieke Francois, met maar af en toe een dialoog. Bij hoofdrolspeler Steven Van Watermeulen komt dat uit de verf, in zijn spel zijn de gelatenheid en de fixatie op seksualiteit van de hoofdpersoon overeind gebleven. 

Maar bij de andere acteurs is de keus gevallen op een meer groteske manier van acteren, die af en toe de richting opgaat van het karikaturale. Misschien is het één keer leuk als Mourade Zeguendi laat zien hoe goed hij Einstein neer kan zetten door zijn tong uit te steken en te laten hangen. Maar drie keer? Dieptepunt is de in het Frans gespeelde scène in het appartement van Rediger, die is veel te traag. En het quasi onhandige gezeul met de lichtbak met de vertaling is te flauw voor woorden.

Al met al is Onderworpen als voorstelling een stuk minder geslaagd dan Platform. In Onderworpen worden de personages uit de roman door het steeds net te grotesk uitvergroten niet de stereotypen die Houellebecq op het oog had, maar neigen ze tot karikaturen. Nee, als ik opnieuw zou mogen kiezen, zou ik Platform nog een keer gaan zien, wat ik nu niet heb gedaan, en Onderworpen eventueel nog een keer gaan lezen.

Onderworpen van NTGent & Action Zoo Humain staat zowel geprogrammeerd als afzonderlijke voorstelling als in combinatie met de herneming van Platform, een voorstelling van Johan Simons bij NTGent uit 2005 naar een andere roman van Houellebecq. Maar dan wel, met uitzondering van Steven Van Watermeulen, met een andere cast. Ook de herneming van Platform is in een aantal zalen als afzonderlijke voorstelling te zien.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: NTGent