●●●○○
KUZIKILIZA
PITCHO WOMBA KONGA / KVS
Door Piet van Kampen, gezien 21 januari 2019
Voor de Brusselse rapper, producer en acteur Pitcho Womba Konga is Kuzikiliza de eerste theatervoorstelling die hij zelf schreef en regisseerde. Met Kuzikiliza, wat 'zich laten horen' is in het Swahili, neemt Wombo Konga, die sinds zijn zesde in België woont, maar afkomstig is uit Congo, het dekolonisatieproces van Belgisch Congo onder de loep.
De voorstelling begint met het laten zien van het white privilege en het racisme van nu. Een auditie: een overduidelijk blanke kandidaat stelt zich voor als Joseph Boemaskanga. Als 'regisseur' Womba Konga doorvraagt, bekent de kandidaat snel dat hij eigenlijk Joost Maaskant heet. Maar dat hij, omdat er in de oproep iets stond over Afrika, een andere naam koos om meer kans te maken.
Maaskant speelt vervolgens de postkoloniale blanke die zegt aan de kant van de zwarte Womba Konga te staan. Maar die het ondertussen niet kan laten om racistische moppen te vertellen. Beledigingen die Womba Konga, vooruitlopend op wat later in de voorstelling aan de orde komt, gelaten laat passeren.
Joost Maaskant is niet alleen acteur maar ook vocaal artiest/beatboxer. Met behalve zichzelf als rapper en acteur, Maaskant als acteur en muzikant, en ook nog breakdancer Karim Kalonji op het podium, heeft Womba Konga de mogelijkheid heel verschillende theatrale vormen in te zetten. En daarvan maakt hij ruimschoots gebruik.
In het tweede deel van de voorstelling gaan we naar de periode rond de totstandkoming van de onafhankelijkheid van Congo. Het grote drama van Belgisch Congo van toen en van het onafhankelijke Congo van nu komt daarin krachtig naar voren in het simpel opsommen van de miljoenen afgehakte handen, verkrachtingen en moorden per delfstof.
Maar het gaat vooral over de rol van Patrice Lumumba. In omgekeerde volgorde. Want eerst wordt de moord op Lumumba in januari 1961 verbeeld. Vervolgens steken Kalonji en Womba Konga zich in Europese kostuums, schminken ze hun gezichten wit, en nemen ze de gebaren van de blanke Maaskant over. Om daarmee de 'Congolais evolué' te verbeelden die Lumumba was voordat hij het voortouw nam in de strijd voor de onafhankelijkheid.
Lumumba's ideeën worden getoond in prachtige scènes, zoals die waarin danser Kalonji elke keer als hij er een uittrekt eronder weer een zwart T-shirt met een tekst erop blijkt aan te hebben. Of die waarin hij met zijn voet een plank op de speelvloer aanwijst waarop Maaskant dan aan de onderkant een tekst vindt.
Uiteindelijk werkt Pitcho Womba Konga toe naar een bijzondere versie van het slot van de speech die Patrice Lumumba hield op 13 juni 1960 tijdens de onafhankelijkheidsceremonie in wat toen nog Léopoldville heette: een versie van die toespraak in gebarentaal. Terwijl we luisteren naar de stem van Lumumba zelf. Heel indrukwekkend.
In Kuzikiliza vertelt Womba Konga zijn verhaal met verrassende theatermiddelen: behalve met tekst en spel vooral met live muziek, breakdance en bewegingstheater. En hoewel Kuzikiliza inhoudelijk niet heel veel toevoegt aan het discours over dekolonisatie, is het debuut van Pitcho Womba Konga als theatermaker daardoor toch een heel boeiende voorstelling geworden.
De voorstelling begint met het laten zien van het white privilege en het racisme van nu. Een auditie: een overduidelijk blanke kandidaat stelt zich voor als Joseph Boemaskanga. Als 'regisseur' Womba Konga doorvraagt, bekent de kandidaat snel dat hij eigenlijk Joost Maaskant heet. Maar dat hij, omdat er in de oproep iets stond over Afrika, een andere naam koos om meer kans te maken.
Maaskant speelt vervolgens de postkoloniale blanke die zegt aan de kant van de zwarte Womba Konga te staan. Maar die het ondertussen niet kan laten om racistische moppen te vertellen. Beledigingen die Womba Konga, vooruitlopend op wat later in de voorstelling aan de orde komt, gelaten laat passeren.
Joost Maaskant is niet alleen acteur maar ook vocaal artiest/beatboxer. Met behalve zichzelf als rapper en acteur, Maaskant als acteur en muzikant, en ook nog breakdancer Karim Kalonji op het podium, heeft Womba Konga de mogelijkheid heel verschillende theatrale vormen in te zetten. En daarvan maakt hij ruimschoots gebruik.
In het tweede deel van de voorstelling gaan we naar de periode rond de totstandkoming van de onafhankelijkheid van Congo. Het grote drama van Belgisch Congo van toen en van het onafhankelijke Congo van nu komt daarin krachtig naar voren in het simpel opsommen van de miljoenen afgehakte handen, verkrachtingen en moorden per delfstof.
Maar het gaat vooral over de rol van Patrice Lumumba. In omgekeerde volgorde. Want eerst wordt de moord op Lumumba in januari 1961 verbeeld. Vervolgens steken Kalonji en Womba Konga zich in Europese kostuums, schminken ze hun gezichten wit, en nemen ze de gebaren van de blanke Maaskant over. Om daarmee de 'Congolais evolué' te verbeelden die Lumumba was voordat hij het voortouw nam in de strijd voor de onafhankelijkheid.
Lumumba's ideeën worden getoond in prachtige scènes, zoals die waarin danser Kalonji elke keer als hij er een uittrekt eronder weer een zwart T-shirt met een tekst erop blijkt aan te hebben. Of die waarin hij met zijn voet een plank op de speelvloer aanwijst waarop Maaskant dan aan de onderkant een tekst vindt.
Uiteindelijk werkt Pitcho Womba Konga toe naar een bijzondere versie van het slot van de speech die Patrice Lumumba hield op 13 juni 1960 tijdens de onafhankelijkheidsceremonie in wat toen nog Léopoldville heette: een versie van die toespraak in gebarentaal. Terwijl we luisteren naar de stem van Lumumba zelf. Heel indrukwekkend.
In Kuzikiliza vertelt Womba Konga zijn verhaal met verrassende theatermiddelen: behalve met tekst en spel vooral met live muziek, breakdance en bewegingstheater. En hoewel Kuzikiliza inhoudelijk niet heel veel toevoegt aan het discours over dekolonisatie, is het debuut van Pitcho Womba Konga als theatermaker daardoor toch een heel boeiende voorstelling geworden.
Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: KVS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten