●●●○○
WRITING LIFE, WRITING EUROPE
GYORGY KONRAD & MARJOLIJN VAN HEEMSTRA
Door RiRo, gezien 3 juni 2016
Writing life, writing Europe bestaat uit twee elkaar aanvullende delen. Eerst een lezing van drie kwartier van Konrád zelf. Daarna een theatrale reflectie op leven en werk van de Hongaarse schrijver door Marjolijn van Heemstra. En tussendoor voor iedereen Fütyülös. Stevig spul is dat.
György Konrád liet de tekst van zijn lezing in het Engels vertalen en leest voor. Zijn performance is niet bepaald sprankelend. Tot twee keer toe schuift een medewerker van Frascati de microfoon wat verder weg. Want het hoofd van de drieëntachtigjarige schrijver komt langzaam maar gestadig naar voren. Alsof hij al voorlezend in slaap sukkelt.
De lezing van de schrijver van meesterwerken als De medeplichtige en Tuinfeest die halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederlandse vertaling verschenen, gaat maar over één onderwerp. Over het gevaar van moslimmigranten voor Europa. Want de islam is in de ogen van Konrád net zo'n totalitair systeem als het nazisme en het communisme dat hij als joodse Hongaar aan den lijve ondervond.
Met individuele migranten zegt Konrád geen probleem te hebben, die hebben volgens hem kans op succes. Maar de massale toestroom van nu bedreigt Europa. Ze zullen niet integreren. Ze zullen onze democratische verworvenheden niet omarmen. Ze zullen de seculiere wetten van hun nieuwe land niet accepteren. Kortom, de beroemde Hongaarse schrijver, wiens werk tot 1988 in zijn eigen land verboden was, waarschuwt drie kwartier lang tegen de islamisering van Europa.
Zou het Marjolijn van Heemstra in haar bijdrage lukken om dat verhaal een beetje in perspectief te plaatsen, want zelf deed Konrád dat niet. Ja, dat lukt haar. Heel goed zelfs.
Op een vergelijkbare manier als in haar voorstelling Bommenneef beschrijft ze hoe ze omgaat met een waarheid die ze niet verwachtte. In dit geval wat er met haar gebeurde toen ze op bezoek bij Konrád in Boedapest geconfronteerd werd met zijn opvattingen.
Ze gebruikt de schommel uit de roman Tuinfeest om op het podium de sfeer van Konrád als elfjarige jongen op te roepen. Ze beschrijft de sfeer van onderdrukking en vervolging die Konrád meemaakte, waardoor zijn huidige opvattingen begrijpelijker worden. Maar ze zet ze ook af tegen hoe ze zelf was als elfjarige. Hoe ze in het m&m-kostuum van een Amerikaanse op een international zomerkamp in Norwich samen met een in Chinese klederdracht gestoken Mexicaanse leeftijdsgenoot aan tai-chi doet voor de wereldvrede.
Je bent te 'blau-augig' zegt Konrád in Boedapest tegen Van Heemstra. Te naïef. Toen spraken ze Duits. Vandaag doet Van Heemstra haar theatrale bijdrage in het Engels: “For him his story is the reason to close the border, for me his story is a reason to open it.” Beiden komen oprecht over, Konrád met zijn waarschuwing, Van Heemstra met haar openhartige en heel geslaagde theatrale reactie daarop. Dat maakt Writing life, writing Europe tot een bijzondere ervaring.
Gezien tijdens RE:CREATING EUROPE
Geen opmerkingen:
Een reactie posten