Recensie: De wilde eend van Frascati Producties / Maren E. Bjørseth

●●●●○

 

DE WILDE EEND

FRASCATI PRODUCTIES / MAREN E. BJORSETH

Door RiRo, gezien 29 oktober 2015

De wilde eend van Ibsen is een tragikomedie, het loopt niet goed af. Toch heb ik de hele voorstelling met een glimlach rond mijn mond zitten kijken, want zowel de tekstbewerking als het spel zijn behoorlijk komisch. Bij het acteren wordt af en toe zelfs de grens opgezocht van wat bij zo'n noodlottig verhaal nog kan. Maar die grens wordt nooit overschreden.

Het verhaal begint als Greger Werle na een afwezigheid van vijftien jaar weer thuiskomt. Greger ontdekt dan hoe zijn vader zowel de oude Ekdal, de vader van zijn jeugdvriend, als zijn jeugdvriend Hjalmar zelf heeft bedrogen. Hoewel Hjalmar zegt gelukkig te zijn met Gina en dochter Hedvig, vindt Greger dat het zijn plicht is zijn vriend duidelijk te maken dat het leven van de Ekdals op leugens is gebaseerd. Hij besluit hem met de waarheid te confronteren.

Maren Bjørseth houdt van verrassende ingrepen, dat liet ze in eerdere regies ook al zien. In haar bewerking van De wilde eend schrapt ze zowel de helft van de tekst als de helft van de personages. Ze richt zich vooral op het centrale thema: de tegenstelling tussen het idealisme van de waarheid en de noodzaak van de leugen. De verrassing is dat ze dan toch de dokter eruit gooit.

Bij Ibsen, maar ook bijvoorbeeld bij Tsjechov, duikt er nogal eens een bevriende dokter op. In De wilde eend verdedigt hij als buitenstaander de idee dat leugens soms een voorwaarde zijn voor geluk. Dat staat dan tegenover Greger Werle's idealistische idee dat de waarheid altijd tot verbetering en vooruitgang zou leiden. Hoewel Hjalmars vrouw Gina, de voormalige dienstbode van zijn vader, geen buitenstaander is, integendeel, neemt die in Bjørseths bewerking de rol van opponent tegen de idealist voor haar rekening. Dat werkt. Vooral omdat ze daardoor wat mondiger wordt, en dus iets meer hedendaags.

Wat me aan het toneelbeeld opvalt is hoe slim Bjørseth ook in deze voorstelling weer gebruik maakt van een eenvoudig decor, met bomen en een paar krukjes. Deze keer niet ontworpen door Marjolijn Brouwer maar door Lena Newton. Mooi hoe met een krukje en een koffer de zolder met de konijnen, de duiven, en de wilde eend wordt opgeroepen.

Net als nu was Bjørseth ook in haar voorstellingen Een poppenhuis en Geloof Liefde Hoop consequent in haar stijl, met vooral in dat stuk van Von Horváth nog meer dan nu dat licht absurdistische, dat enigszins groteske spel. In Een bruid in de morgen van Hugo Claus was ze wat minder consequent, daar leek ze net iets te veel bezig met het uitproberen van ook andere stijlmiddelen. Maar dat mag een jonge regisseur natuurlijk.

Blijkbaar liggen Ibsen en Bjørseth elkaar erg goed. Want net als met haar afstudeervoorstelling Een poppenhuis zet ze met De wilde eend een heel strakke, een heel sterke voorstelling neer. De wilde eend van Bjørseth is helder, stijlvast, en relevant.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Frascati Producties