Recensie: Pride & Prejudice van Theater Oostpool / Florian Myjer

●●●●○

 

PRIDE & PREJUDICE

 

THEATER OOSTPOOL / FLORIAN MYJER 

 

Door Piet van Kampen, gezien 11 november 2025

Theatermaker Florian Myjer transporteert in zijn regiedebuut bij Theater Oostpool het klassieke verhaal uit 1813 naar 2025, las ik op de website van het toneelgezelschap uit Arnhem. Over dat wat ongelukkig gekozen woord 'transporteert' ging ik eerst even heel hard nadenken, voordat ik me overgaf aan de drie acteurs in hun fraaie door Daphne de Winkel ontworpen kostuums.

Florian Myjer vroeg zich als beginnend maker in het tweeluik The Dreaming & Een hertje, beschadigd* samen met vier andere theatermakers van de Toneelacademie Maastricht af hoe je Die Leiden des Jungen Werthers van Goethe vandaag de dag zou spelen.

Ik herinner me uit die voorstelling vooral nog het tweede deel Een hertje, beschadigd, waarin Myjer in een monoloog ontwapenend kwetsbaar vertelde over zijn 'gevecht' als jongen en als jonge man met zijn homoseksuele gevoelens. 

Als theatermaker komt Florian Myjer het best tot zijn recht in een collectief (hij maakte een aantal jaar deel uit van De Warme Winkel) of in samenwerking met wisselende andere makers. Hij werkte onder meer met Abke Haring en met Kim Karssen. Bijna altijd is in die voorstellingen de worsteling met seksualiteit en intimiteit een belangrijk thema.  

Dat er nu achter zijn naam 'tekst en regie' staat, betekent vooral dat Myjer niet zelf ook verkleed op de vloer staat. Want ook de tekst van deze voorstelling is merkbaar het resultaat van samenwerking. 

En hoewel Kharim Amier, Just van Bommel en vooral Eelco Smits (als Mr. Darcey) erin slagen om in de fragmenten uit Pride and Prejudice van Jane Austen perfect te balanceren op het wankele evenwicht tussen serieus en komisch, zijn het vooral hun autobiografische (of gespeeld autobiografische) monologen die me zullen bijblijven. 

* The dreaming & Een hertje, beschadigd van De Hotshop (cooler dan De Warme Winkel), regie Mara van Vlijmen, 2017

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Theater Oostpool

 

Recensie: Hoge bomen van Theater Bellevue & Het Nationale Theater / Raygin Fullinck

 

●●●○○

 

HOGE BOMEN

 

THEATER BELLEVUE & HET NATIONALE THEATER / RAYGIN FULLINCK

 

Door Piet van Kampen, gezien 1 november 2025

Een relevant onderwerp. En, sinds de onthullingen in de toneelwereld, een populair onderwerp voor toneelschrijvers. Deze keer is het Koen Caris die de pen oppakt om over seksueel grensoverschrijdend gedrag van regisseurs te reflecteren. 

Vier jaar nadat hij op een gewelddadige manier over de grenzen van een actrice heen walste, komt een regisseur voor het eerst weer bij haar op bezoek. Met excuses. Maar vooral met een plan. Hij wil een voorstelling maken over  zijn wangedrag en de gevolgen daarvan en vraagt haar om daaraan mee te werken. 

In zo'n eerste gesprek tussen de regisseur en de actrice, vier jaar na de gewelddadige gebeurtenis, kan het haast niet anders dan dat de gemoedstoestanden van de twee regelmatig omslaan. Vooral omdat het laveert tussen verwerking van wat er toen gebeurde en het plan van de dader om een voorstelling te maken over dat daderschap. 

Die verandering van gemoedstoestand is aan het spel van Bram Coopmans nauwelijks te zien. Als beginnend recensent leerde ik jaren geleden van Eric de Vroedt (nu artistiek leider van Het Nationale Theater) dat ik het in zo'n geval nooit de acteur moet verwijten, maar de regisseur.  

Bij deze dus: Als de regisseur wat minder ontzag had gehad voor de acteur die de regisseur speelt, was Hoge bomen misschien een nog betere voorstelling geworden.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Het Nationale Theater of Theater Bellevue

Recensie: De Jaren van Theater Malpertuis / Piet Arfeuille

●●●●○

 

DE JAREN

 

THEATER MALPERTUIS 

 

Door Piet van Kampen, gezien 29 oktober 2025

Drie jaar geleden maakte Eline Arbo, toen gastregisseur bij Het Nationale Theater, ook een toneelbewerking van de autobiografische roman De Jaren van Annie Ernaux. En net als toen staat er ook nu een intergenerationele cast op het podium. 

In Les Années legt Ernaux verbanden tussen het autobiografische en de sociale en politieke geschiedenis van Frankrijk (in de periode 1941- 2006). Bij de voorstelling van Het Nationale Toneel toen en ook nu bij Malpertuis worden die politieke aspecten slechts af en toe aangestipt. 

Die keuze is goed te verdedigen. Want welke jonge theaterbezoeker in Nederland of Vlaanderen weet hoe het ook weer precies zat met de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog of met François Mitterrand. 

De twee jongste acteurs (Carine van Bruggen en Kiana Porte) spelen prima. Maar ik let toch vooral op het spel van Viviane De Muynck (1946), die het vak nog perfect blijkt te beheersen, en op dat van Els Dottermans (1964). Die, zoals altijd, alles wat ze aan extraverte technieken in huis heeft volledig in de strijd gooit. 

De Jaren van Theater Malpertuis is een heel goede voorstelling, waarin de acteurs (ondersteund door muzikale alleskunner Hendrik Lasure*) alle vier op hun eigen manier uitblinken.  

Hendrik Lasure was al vaker te zien en vooral te horen in een theatervoorstelling. Onder andere in Vanish Beach van Hof van Eede (2016) en in TWO (2022), dat hij samen met Lisa Verbelen maakte.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Malpertuis

 

Recensie: Waar het met de wereld naartoe gaat van DE HOE

 

●●●○○

 

WAAR HET MET DE WERELD NAARTOE GAAT

 

DE HOE

 

Door Piet van Kampen, gezien 17 oktober 2025

Waar het met de wereld naartoe gaat is een herneming van de voorstelling met dezelfde titel van Hof van Eede uit 2012. 

Mijn eerste kennismaking met het in 2011 opgerichte Hof van Eede was Paradis (2015), een voorstelling over het rouwen bij de dood van een kind. Een jaar later, bij Vanish Beach (2016), muziektheater over wat het betekent om een ontheemde vluchteling te zijn, was ik definitief gewonnen. 

In Waar het met de wereld naartoe gaat proberen Ans Van den Eede en Greg Timmermans de inhoud van het boek Jacques, le fataliste, et son maître van Denis Diderot na te vertellen. Net als de personages in die roman dwalen ze steeds af. Waardoor ze al afdwalend op dezelfde manier met hun publiek spelen als Diderot dat deed met zijn lezers. Ik moet ze op hun woord geloven, ik ken het boek niet.

De voor zowel de KOE als voor Hof Van Eede kenmerkende speelstijl zie ik terug in deze herneming. En dat is genieten. Maar inhoudelijk boeit de voorstelling me minder dan wat ze daarna maakten.   
  
*Drie jaar geleden fuseerde Hof van Eede met Compagnie de KOE. De nieuwe naam werd DE HOE (Het Onaf Ensemble), een groep die met Opening Night en De Sitcom twee van de meest memorabele voorstellingen van de afgelopen jaren maakte. 

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: DE HOE

Minirecensie: Ik ben hier niet om vrienden te maken van L’Amour Toujours

 

●●●○○

 

IK BEN HIER NIET OM VRIENDEN TE MAKEN

 

L'AMOUR TOUJOURS 

 

Door Piet van Kampen, gezien 15 oktober 2025

Mijn eerste kennismaking met L’Amour Toujours (Leon Brill en Lilou Dekker) is me goed bevallen. Ik vind het wat te vroeg om het al te hebben over vrienden voor het leven, maar ik ben nu al wel nieuwsgierig naar hun volgende voorstelling. 

In zo'n anderhalf uur belichten Brill (1988) en Dekker (1992) het thema vriendschap, van het eerste contact van een baby tot de laatste snik. Er zit een heerlijk ritme in de tekst, die in de monologen vaak heel poëtisch is. De dialogen zijn scherp en komisch tegelijk. 

Slim om met opgenomen geluidsfragmenten van kinderen en ouderen een inkijkje te geven in hoe er in die leeftijdsgroepen over vriendschap wordt gedacht.  

Dertigers (en wie dertigers zijn geweest) zullen veel herkennen in deze onderhoudende, geestige voorstelling. Ik heb me geen moment verveeld.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: L'Amour Toujours

Recensie: Ik ben de wind van Inonge Jante Stekelenburg

 

●●●○○

 

IK BEN DE WIND 

 

INONGE JANTE STEKELENBURG

 

Door Piet van Kampen, gezien 24 september 2025

'Ik ben de wind' is een minimalistisch miniatuurtje van ongeveer drie kwartier van de Noorse schrijver Jon Fosse (vertaald door Maaike van Rijn) over de ontoereikendheid van taal bij het balanceren tussen leven en niet meer willen. 

‘Ik was het niet van plan. Ik deed het gewoon’, zegt de een. ‘Je deed het gewoon’, zegt de ander. ‘Ja’, zegt de een. Zo begint het. En dan kijken we terug. Birsu Tamer (de een), staat in eerste instantie met haar gezicht naar ons toe, maker Inonge Jante Stekelenburg (de ander), met haar rug naar ons, tegenover haar.  

Stekelenburg heeft de nauwkeurige opbouw van Fosse's stuk nauwgezet gevolgd, met steeds precies de goede lengte van de voor de compositie essentiële pauzes. Het wankele houten vlot waarop de twee acteurs staan is een goed gevonden metafoor voor de evenwichtsoefening die we leven noemen.  

Jammer van dat draaiende licht dat een vuurtoren verbeeldt. Het is niet nodig, het woord staat al een aantal keer in de dialoog en dat is voldoende.

Minirecensie: A Clever Way into the Heart van Silke van Kamp

 

●●○○○

A CLEVER WAY INTO THE HEART

SILKE KAMP

 

Door Piet van Kampen, gezien 26 juli 2025, geplaatst 25 september 2025

Silke Kamp, regisseur en theatermaker, schreef een essay. Voor de theatrale lezing van dat bekroonde essay (Lucian T. Armozatia Award 2025) door Lisa Verbelen kortte Kamp haar tekst ietsje in en verbond er een dubieuze publiciteitsstunt aan.  

De theatrale lezing is een door Verbelen uitstekend voorgedragen toelichting op het werk van de fascinerende Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan. Interessant. Maar niet veel meer dan dat.  

Lisa Verbelen won in 2019 de RiRoToneelschrijfprijs voor haar solovoorstelling ALL. De jury bestond dat jaar uit Sadik Akyol, Vera Colina en Elly Janssens.

Minirecensie: Everybody is always six handshakes away from Paris Hilton's coke dealer van Tijn Hoekzema & Megan de Kruijf / Laura De Geest

●●●●○

 

EVERYBODY IS ALWAYS SIX HANDSHAKES AWAY FROM PARIS HILTON'S COKE DEALER

 

TIJN HOEKZEMA & MEGAN DE KRUIJF / LAURA DE GEEST 

 

Door Piet van Kampen, gezien 9 september 2025

Mano en Sunny zitten op een bankje en wachten op Chris. Voordat ze aan het woord komen, horen we eerst via een voice-over een paar zinnen over de schepping. Dat roept het vermoeden op dat Mano (god is met ons) en Chris niet zomaar namen zijn.

Mano (Tijn Hoekzema) wil, net als Paris Hilton, iconisch worden, en schrikt er dan ook van als hij in zijn dromen traditioneel blijkt te zijn. Sunny (Megan de Kruijf) twijfelt in tegenstelling tot Mano aan de komst van Chris.

Dat messianistische en die tegenstelling tussen Mano en Sunny zijn maar twee van de vele lagen van deze geweldig goede tekst (van Hoekzema en De Kruijf). Een tekst vol talige grappen, die tegelijkertijd absurdistisch en filosofisch is. Heerlijk!

GEZIEN TIJDENS AMSTERDAM FRINGE FESTIVAL

 

RiRo's Topvijf van het seizoen 2024-2025

 

RIRO'S TOPVIJF VAN HET SEIZOEN 2024-2025

Door Piet van Kampen, 4 juli 2025 

Van de voorstellingen die ik dit seizoen zag, maakten deze de meeste indruk:

1. De Sitcom van DE HOE

2. Lof der zotheid van De Veenfabriek / Joeri Vos 

3. Antigone van Het Nationale Theater / Nina Spijkers

4. Werken en dagen van FC Bergman / Toneelhuis 

5. Revolutionary Road van tgSTAN en De Roovers

Recensie: EXTRA LIFE van Gisèle Vienne

 

●●●●○

 

EXTRA LIFE

 

GISÈLE VIENNE 

 

Door Piet van Kampen, gezien 29 juni 2025

Net als in haar eerdere werk zet Vienne ook nu weer muziek, gebruik van ruimte, choreografie en acteren en dansen in slow motion in om in dit geval de mentale veranderingen en de heling van onverwerkte, deels verborgen trauma's te laten zien. Tekst speelt bij Vienne een minder belangrijke rol. Nieuw is hoe Vienne met een combinatie van laserlicht (en klassiek licht) en rook 'muren' creëert waarin een getraumatiseerde broer en zus gevangen zitten.

Broer en zus hebben elkaar jaren niet gezien. Na een feestje, twintig jaar na een familietragedie, zien ze elkaar weer. Beiden zijn als kind misbruikt door hun grootvader en daardoor van elkaar gescheiden geraakt. Lichaamstaal van actrice Adèle Haenel en twee dansers, muziek en licht vertellen wat het effect daarvan was. In beeld en geluid neemt Vienne ons mee naar wat de twee zich herinneren, naar de manier waarop ze ermee zijn omgegaan én naar een gefantaseerde toekomst, met beeldtaal uit onder meer Minecraft en Breath of the Wild.  

In L'Étang, dat in 2021 op het Holland Festival te zien was, gebruikte Vienne zeven poppen. Nu één, een pop die papi (de opa) voorstelt. Toen in L'Étang was dat functioneel. Nu vind ik het gebruik van een pop een beetje gezocht. Een klein puntje van kritiek dus. Te klein om wat af te dingen aan het feit dat EXTRA LIFE een heel boeiende, heel goede voorstelling is.

Wendy Lubberding noemt EXTRA LIFE in haar recensie in Het Parool 'audiovisuele poëzie'. Ik wou dat ik die omschrijving had bedacht. Trouwens, ik vind die recensie sowieso heel informatief en heel goed. Klik hier voor de recensie van Wendy Lubberding.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Gisèle Vienne

GEZIEN TIJDENS HOLLAND FESTIVAL