●●●○○
L'ÉTANG
GISÈLE VIENNE
Door Piet van Kampen, gezien 7 juni 2021
Zaallicht uit, toneellicht aan. We zien zeven aangeklede etalagepoppen. Zes daarvan liggen of zitten op een eenpersoonsbed, de zevende een paar meter daarvandaan op de grond. Een inspiciënt draagt de poppen een voor een heel behoedzaam het podium af. Wie nog niet wist dat poppen in het werk van Gisèle Vienne een belangrijke rol spelen, weet dat nu.
Der Teich (de vijver), van de Zwitserse schrijver Robert Walser uit 1902, gaat vooral over een moeder-zoonverhouding. Fritz loopt weg en zegt dat hij zich gaat verdrinken in de vijver omdat zijn ouders niet van hem houden. De andere kinderen in dat verhaal, Klara en Paul, geloven hem.
In L'Étang, haar bewerking van Der Teich, wil Gisèle Vienne expliciet dat we meer lagen zien. Naast de traag als poppen bewegende twee actrices die hun teksten, net als poppen, zonder mimiek zeggen, zet Vienne met dat doel als contrapunten kleurwisselingen in de belichting in en geluid (loeiharde muziek van het feestje dat Fritz ontvlucht). Voor publiek in niet-Franstalige landen komt daar nog een extra laag bij: de op de achterwand geprojecteerde vertaling, in dit geval in het Engels en het Nederlands.*
Adèle Haenel (ja, dat is die van 'Portrait de la jeune fille en feu') speelt de drie kinderen met van elkaar verschillende stemmetjes. Ruth Vega Fernandez neemt op een vergelijkbare manier de twee moeders en de vader voor haar rekening. Dat werkt. Maar vooral door het ontbreken van zichtbare interactie tussen de personages en van mimiek, levert het wel een nogal abstracte voorstelling op.
Je kunt je overigens afvragen - ik deed dat althans het eerste half uur - of het niet aan het publiek is om al dan niet meer lagen in een voorstelling te ontdekken, in plaats van dat door de maker opgedrongen te krijgen. De ene toeschouwer ontwaart er in dat geval misschien maar één, een ander twee, de heel ervaren toneelbezoeker drie of meer.
Toch kreeg ik in de loop van de voorstelling wel meer waardering voor Vienne's aanpak. Want door in L'Étang de verschillende lagen in de relatie tussen Fritz en zijn ouders te expliciteren, doet ze natuurlijk wel recht aan de gecompliceerdheid die familierelaties nou eenmaal vaak hebben.
Gezien op het HOLLAND FESTIVAL
* Helaas zijn die vertalingen nogal eens verkortingen van het gesproken Frans. Ook bij de door de vertaler gemaakte keuzes zijn af en toe wel vraagtekens te plaatsen. Zou bijvoorbeeld 'Doe die klotedeur dicht! niet meer recht doen aan 'Ferme cette putain porte!' dan 'Doe verdomme die deur dicht!'?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten