●●●○○
OVER HET IJ FESTIVAL
Jeanne van Toneelschuur Producties / Joost van Hezik
Stad der Blinden van Thibaud Delpeut / Theater Utrecht
The Summer of '96 van Casper Vandeputte / Het nationale Toneel / NTJong
Door RiRo, gezien 3, 5 en 8 juli 2015
Het hart van het Over 't IJ Festival is weg. Want het festival is in twee opzichten gefragmenteerd. Geen logische centrale plek meer, maar daarentegen verspreid over het terrein plukjes bezoekers rondom een kraam van sponsor Gulpen. Het festival als ontmoetingsplek? Waar iedereen - medewerkers, makers, bezoekers - in dezelfde speciaal voor het festival opgetrokken grote tent wat kan gaan drinken of eten? Waar je iedereen tegenkomt? Weg. Opgeofferd aan de belangen van de permanent op het NDSM terrein gevestigde horeca.
En dan is er nog die andere fragmentering. Dit jaar zijn er nog weer meer voorstellingen elders in Amsterdam - Noord geprogrammeerd. Maar nu staan er geen bussen meer klaar op verzamelplaatsen op het terrein. Je moet deze keer zelf maar zien hoe je er komt.
Het Over 't IJ Festival heb ik vooral gebruikt om drie voorstellingen te zien die ik door de beslommeringen rond mijn verhuizing van Groningen naar Amsterdam heb gemist. En ik vond ze alle drie goed tot heel goed. Jeanne, met zestien betalende toeschouwers op een voor die voorstelling perfect gekozen locatie, Stad der Blinden in een voor ruim driekwart bezette hal op het terrein zelf en The Summer of '96 in een uitverkochte (gymnastiek)zaal.
The Summer of '96 is veruit de vrolijkste van de drie. Regisseur Casper Vandeputte (1985) zocht vier vrienden op uit de tijd dat hij op de basisschool zat, ontdekte dat de vijf inmiddels erg ver uit elkaar zijn gegroeid, en schreef toen de tekst. De muzikale voorstelling bestaat uit drie elkaar aanvullende delen. Eerst vijf spreekbeurten van toen, dan een sprong naar het nu, en tenslotte weer terug naar toen met een fragment van de musical van groep acht. Leuk dat Vandeputte zoveel over zichzelf blootgeeft. Ik begrijp nu met terugwerkende kracht waarom thema's als in Speeldrift van Juli Zeh hem zo fascineren.
Bij Stad der Blinden had ik een ernstige handicap. Toen ik het boek las, was ik daar behoorlijk van onder de indruk. En behoorlijk door van slag. Want Saramago laat daarin op een indringende en onontkoombare manier zien waartoe mensen in staat zijn in extreme omstandigheden. Omdat ik het boek ken, was de voorstelling voor mij niet zo beklemmend als, naar ik aanneem, voor wie het verhaal over de epidemie van blindheid nog niet kende Jammer voor mij. Maar van de vorm viel gelukkig ook nog genoeg te genieten. Toch weer een goede voorstelling van Delpeut gezien.
Joost van Hezik was de enige waarvan ik nog geen werk kende. De tekst van Rijnders had misschien wat sterker gekund. Bijvoorbeeld door het personage Jeanne niet af te schepen met het wel erg makkelijke 'Dat heb ik tijdens het proces allemaal al gezegd'. Nu was het toch wel een beetje preken voor eigen parochie. Maar de regie van Van Hezik vond ik meesterlijk. Strak. En heel overtuigend. Voor mij was Jeanne de meest intrigerende van de drie voorstellingen die ik zag.
