Recensie: Vijand van het volk van Toneelhuis / Olympique Dramatique

 

●●●○○

 

VIJAND VAN HET VOLK


TONEELHUIS / OLYMPIQUE DRAMATIQUE

 

Door Piet van Kampen, gezien 10 februari 2023
  

In de eerste anderhalf uur zit alles wat voorstellingen van Olympique Dramatique zo aantrekkelijk maakt: grotesk spel, rare kostuums en humoristische tekstbehandeling, zonder dat dat ten koste gaat van de inhoud. De zeven acteurs dragen ongeveer dezelfde fel glimmend zwarte kleding. En ze hebben bizarre maskers op, met voor elk personage een verschil in detail. 

Door die vrijwel identieke kostuums en door het groteske spel abstraheren de op elkaar lijkende 'wezens' de concrete personages uit Ibsens klassieker uit 1882. Ook het decor, met een groot wit blok dat geen andere functie lijkt te hebben dan in de weg staan, benadrukt het allegorische karakter van Vijand van het volk.

Hoofdthema is de relatie tussen wetenschap en pragmatisme. Thomas Stockmann (een heel goede Joeri Happel) wil de vervuiling van het water in het kuuroord openbaar maken, zijn broer burgemeester Peter Stockmann (Iris Van Cauwenbergh) wil dat voorkomen. De pers (Lucie Plasschaert en Jan Bijvoet) staat in eerste instantie achter de wetenschapper. De vertegenwoordiger van 'de robuuste meerderheid' (Han Kerckhoffs) ook, mits de waarheid met mate en behoedzaam wordt gebracht.

Gaandeweg slaat het verschil van mening om in een met felle debatten uitgevochten conflict. Daarbij laten de acteurs wat van het groteske varen om in (te) lange dialogen hun personages die strijd met elkaar te laten aangaan. Dat komt de voorstelling niet ten goede. Ondanks het groteske spel was het eerste deel veel transparanter.

Uiteindelijk overwint het pragmatisme en verliest het principiële. Dokter Stockmann mag tot slot nog wel het woord voeren voor een zaal met bezorgde inwoners van de gemeente. Op voorwaarde dat hij met geen woord rept over de door hem ontdekte vervuiling.

Bij die cabareteske monoloog in de stijl van Handke's Publikumsbeschimpfung fungeren wij in de zaal als de bewoners, als de 'robuuste meerderheid'. Als het beoogde effect al ruimschoots is bereikt, dendert Joerie Happel nog zeker tien minuten door met onder andere speciaal voor de Nederlandse première toegevoegde verwensingen aan bewoners van Vinex-wijken. Jammer.

In de publieksreacties na de voorstellingen in Vlaanderen wordt opvallend vaak geklaagd over de verstaanbaarheid. Vooral in scènes waarin wordt geroepen (geschreeuwd). Schreeuwen en toch verstaanbaar blijven is een basisvaardigheid op toneelscholen zou je denken. En er is gelegenheid geweest om er nog wat aan te doen. Als dat laatste het geval is, heeft het bij Iris Van Cauwenbergh weinig effect gehad, ze overschreeuwd zich nog regelmatig. Ook jammer.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Toneelhuis

Geen opmerkingen:

Een reactie posten