Recensie: Mijn slappe komedie voor vier mensen, een handjevol personeel en een tafel die niet vrijkomt

●●●●○

MAGNE VAN DEN BERG / THEATERZAKEN VIA RUDOLPHI
MIJN SLAPPE KOMEDIE VOOR VIER MENSEN, EEN HANDJEVOL PERSONEEL EN EEN TAFEL DIE NIET VRIJKOMT

Door RiRo, gezien 30 mei 2013

Twee keer eerder zag ik een voorstelling met een tekst van Magne van den Berg. Beide keren was ik onder de indruk van de kracht van haar toneeltekst. Vooral Halverwege omgedraaid, drie jaar geleden gespeeld door Het Zuidelijk Toneel, vond ik heel sterk. Voor mij is Magne van den Berg dus de reden om naar Mijn slappe komedie voor vier mensen, een handjevol personeel en een tafel die niet vrijkomt te gaan.

Het gaat in deze komedie om het alsnog voltooien van een onafgemaakte relatie. Zoals wel vaker na een scheiding, zijn er ook bij Louise en Ben een paar losse eindjes blijven liggen. Terwijl ze samen met hun nieuwe partners, Don en Ellis, in een restaurant wachten tot er een tafel vrijkomt, laat Louise wat er nog rest aan liefde voor haar ex Ben, én de kans om hem nog een keer pijn te doen, de vrije loop. Eerst nog verdekt maar gaandeweg steeds opener.

De tekst van Magne van den Berg bestaat ook nu weer uit korte zinnetjes die vooral veel suggereren. Om recht te doen aan zo'n suggestieve tekst, moeten de acteurs dus met hun spel hetzelfde doen: vooral veel suggereren. En dat doen ze heel goed. Komedie is niet mijn favoriete theatervorm moet ik bekennen, maar wat Raymonde de Kuyper, René van 't Hof, Leny Breederveld en Aat Ceelen laten zien, met voortdurend een pokerface, met een perfecte timing, is gewoon heel goed toneel.

In een eindregie van Beppie Melissen wordt er door alle vier uitstekend geacteerd, en de beheerste manier waarop De Kuyper haar personage Louise opbouwt, hoe ze haar heel langzaam, heel geleidelijk, laat ontsporen, vind ik van hoog niveau. Ik zal waarschijnlijk nooit een echte fan van komedie worden, maar ik ben wel blij dat ik deze voorstelling heb gezien.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Via Rudolphi

Recensie: Een Poppenhuis van Maren Bjørseth

●●●●○

EEN POPPENHUIS
MAREN BJORSETH

Door RiRo, gezien 17 mei 2013

Mooi die houten constructie als speelvloer. Muziekdoos en vogelkooi tegelijk. Nora precies in het midden draaiend en kirrend. Inventief hoe de vier hoeken van dat vierkant daarna op allerlei manieren worden gebruikt. Gedurfd ook dat regisseur Maren Bjørseth en scenograaf Marjolijn Brouwer zo'n dwingende vorm kiezen. Om daarmee niet alleen een krachtig beeld te creëren, maar zich ook inhoudelijk vast te leggen in een metafoor. Ik ben er behoorlijk van onder de indruk. Want het levert een prachtige voorstelling op. Waarin ook nog eens overtuigend wordt geacteerd.

Omdat ik het stuk het afgelopen half jaar drie keer zag, is het natuurlijk onvermijdelijk dat ik ga vergelijken. En dan vooral kijk naar hoe de drie regisseurs het aanpakken vanaf het moment dat Nora en haar man voor het eerst, en voor het laatst, een echt gesprek hebben.

Groningen, een maand geleden, Crashtest Ibsen 1- Nora door regisseur Sarah Moeremans. Een van de opvallendste inhoudelijke ingrepen is dat Nora na acht jaar huwelijk niet man en kinderen in de steek laat, zoals ze al sinds 1879 doet, maar dat ze haar man eruit gooit.

Amsterdam, een half jaar geleden, de Nora van Thibaud Delpeut, met Halina Reijn in de hoofdrol. Geen ingrijpende actualiseringen in die voorstelling. Wel wordt er heel goed geacteerd. Heel spannend hoe Nora niet twee keer, zoals in Ibsen's tekst, maar wel zes, zeven keer moet zeggen 'Ga daar even zitten' voordat haar man Torvald het vermoeden begint te krijgen dat de rollen zijn omgedraaid.

En dan nu in Haarlem de met de Ton Lutz Award bekroonde afstudeervoorstelling Een Poppenhuis van Maren Bjørseth. De zin 'Ga daar even zitten' komt er niet in voor. Nora, tot dan toe voortdurend aanwezig op de vierkante speelvloer, verkleedt zich na het feest, stapt uit de kooi, en loopt richting coulissen. Halverwege blijft ze staan. Aan de plotselinge rust in haar tot dan toe groteske mimiek ziet Torvald, en zien wij, dat haar vertrek definitief is.

Opvallend in de versie van Maren Bjørseth is hoe Nora reageert op Torvald's verdediging dat hij heel ver wil gaan, maar natuurlijk niet zover dat hij zijn eer opoffert voor degene van wie hij houdt. Koeltjes antwoordt Nora: 'Dat hebben honderdduizenden mensen gedaan'. Even denk ik dat ik het niet goed heb verstaan. Dat ook deze Nora gewoon 'honderdduizenden vrouwen' zegt, zoals honderden Nora's dat voor haar deden. Maar nee, ze zegt wel degelijk 'mensen' en niet 'vrouwen'. Heel verrassend. 

Een gedurfde vorm en een verrassende ingreep. Van een regisseur die op zo'n manier haar visitekaartje afgeeft, kunnen we nog heel wat mooie dingen verwachten.

Recensie: Garry Davis, de droom van een wereldburger

●●●○○

 

GARRY DAVIS, DE DROOM VAN EEN WERELDBURGER
MARJOLIJN VAN HEEMSTRA / ROTHEATER EN FRASCATI

Door RiRo, gezien 18 mei 2013

Het zaallicht gaat uit, de volgspot aan. Marjolijn van Heemstra doet voor een rood gordijn alsof ze niet weet hoe ze moet kijken, niet weet hoe ze moet staan, niet weet hoe ze moet bewegen. In een glitterpak. Want de Amerikaanse musicalacteur en vredesactivist Garry Davis heeft haar verteld dat er geen verschil is tussen werkelijkheid en theater, dat er alleen theater over theater is.

Garry Davis, de droom van een wereldburger is de derde voorstelling in Van Heemstra's trilogie over verbondenheid met mensen die op dezelfde dag als zij zijn geboren. Wat met haar leeftijdgenoot Satchit uit India in haar tweede voorstelling Mahabharata wel lukte, slaagt met de Libanese Souad nu niet. Souad komt Nederland niet in. Want ze is 'vestigingsgevaarlijk'.

Bij haar zoektocht naar manieren om Souad toch naar Nederland te laten reizen, stuit ze op de 91-jarige Garry Davis. Die zijn Amerikaanse paspoort verscheurde en zichzelf tot wereldburger uitriep. Die op haar vraag hoe ze het probleem met Souad zou kunnen aanpakken, reageert met uitspraken als 'Je moet gewoon weigeren iets anders te zijn dan mens.' Of met wijsheden als 'De eerste keer dat je in opstand kwam. Als kind. Weet je dat nog? Heb je dat? Dát is een mens.'

Tot drie keer toe krijgt Van Heemstra van een deel van het publiek een open doekje. Ik weet het natuurlijk niet zeker, maar ik denk dat ze zo enthousiast klappen omdat ze het er elke keer weer heel erg mee eens zijn.

Het is het bekende patroon. De leraar, de meester, de goeroe, meestal een man, heeft in zijn jeugd iets gedaan waarvan hij vindt dat het slecht is, komt tot inkeer, ziet het licht, claimt dat hij weet hoe hij de mensheid moet redden, en is bereid anderen, tegen een stevige vergoeding uiteraard, in te wijden in dat inzicht. Een ander, meestal een vrouw, in dit geval Marjolijn van Heemstra, betaalt. Duizend dollar voor twee ochtenden. Aan het eind van de sessies wordt ze ingewijd. Als bewijs krijgt ze een stuk papier. Waarvoor ze natuurlijk extra moet betalen.

Hoewel gebaseerd op de illusie dat mensen overal ter wereld dezelfde kansen hebben, op de ontkenning dat de toevalligheid van waar je bent geboren er toe doet, en hoewel Van Heemstra haar ideaal van verbondenheid niet uitstrekt tot de man met wie ze op Schiphol urenlang in dezelfde ruimte zit, vind ik het een fascinerende voorstelling. Fascinerend hoe Van Heemstra haar droom met eenvoudige middelen tot een theatervoorstelling maakt. Fascinerend hoe ze, met verrassende details en dankzij de sterke opbouw van het verhaal, met haar zoektocht ook een scepticus als ik van het begin tot het eind weet te boeien.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: RoTheater