Mount Average van Julian Hetzel / Campo

●●●○○

 

MOUNT AVERAGE

JULIAN HETZEL / CAMPO

 

 

Door Piet van Kampen, gezien 14 oktober 2020

Per tijdslot van tien minuten worden bij Mount Average vier bezoekers toegelaten, voor wat 'een performatief parcours door een fabriek' wordt genoemd. Een fabriek waar, naar zal blijken, niet iets wordt geproduceerd, maar wordt getransformeerd. Samen met de drie anderen van de groep 'twintig na acht' (20.20 uur) ga ik voorzien van een koptelefoon naar binnen.

Eerst komen we in een ruimte waarin een fluïde standbeeld (Pitcho Womba Konga) ons in abstracte lijnen schetst wat er staat te gebeuren. In de volgende ruimte wordt het concreter, sterker nog, in die tweede ruimte gaan we zelf aan de slag, met onze eigen handen brengen we een transformatie tot stand.

Mount Average is ervaringstheater, een vorm van theater die doet denken aan het werk van bijvoorbeeld het Berlijnse collectief Rimini Protokoll, waarvan in 2017 tijdens Brandstichter een aantal voorstellingen in Amsterdam waren te zien. Notoir lastig voor een recensent altijd dat ervaringstheater. Voor je het weet geef je informatie weg waardoor je afbreuk doet aan de ervaring van wie er nog naartoe wil.

Een van de onderdelen van All Inclusive, de vorige voorstelling van Julian Hetzel bij Campo, was het creëren van levende standbeelden (van de daders van iconische moordaanslagen). Je zou Mount Average daar in zekere zin een vervolg op kunnen noemen. Maar deze keer gaat het niet om de constructie van standbeelden maar om de deconstructie ervan (te beginnen bij dat van Leopold II).

Het onderdeel over de Union Minière in het koloniale Congo is, door de net iets te simplistische inhoud en de net wat te kinderlijke vorm, weliswaar wat minder. Maar wat er in de laatste ruimte gebeurt, maakt weer veel goed. Daar zorgt Kristien De Proost voor een gespeeld vrolijk en 'hoopvol' slot.

Het is de bedoeling van de voorstelling Mount Average dat je als bezoeker de transformatie, dus de constructie en de deconstructie, niet alleen ziet, maar ook ervaart. Wat mij betreft is dat gelukt.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Campo

 

De Nijl is in Caïro aangekomen van De KOE

 

●●●●○

 

DE NIJL IS IN CAÏRO AANGEKOMEN

DE KOE

 

Door Piet van Kampen, gezien 7 oktober 2020

Twee broers, oude mannen al, zoeken elkaar regelmatig op. Veel meer dan dat hebben ze ook niet meer sinds de dood van Leentje. De jongste, Peter, steekt van wal met het etaleren van zijn dedain voor mensen die zich onledig houden met trivialiteiten als kaartspelen, 'als Érzats'. Peter heeft dat niet nodig, hij mag dan wel een uitgerangeerde artiest equilibrist zijn, als 'denker' en als kenner van het werk van grote filosofen, weet hij het genot van eenzaamheid te waarderen. 

'Erzáts' zegt zijn twee jaar oude broer Willem, 'niet Érzats.

Dat doen ze vaker, elkaar corrigeren bij wat ze over zichzelf vertellen. Als Willem mijmert over zijn successen als acteur (toen hij nog zonder leesbril zijn teennagels kon knippen), relativeert Peter dat met 'Ja, als Tasso.' En na zijn broers 'die heb ik meer dan 200 keer gespeeld, voor volle zalen', haalt Peter zijn schouders op. 'Ja, je bent te lang doorgegaan, en niet zoals ik op het hoogtepunt gestopt'.

Peter koketteert graag met Michel de Montaigne, zijn broer zoekt het meer bij Arthur Schopenhauwer. Maar de twee dienen hun van die filosofen geleende gedachten steeds op op een bedje van licht verteerbare smalltalk. 

Zo vindt Willem, die van lekker eten houdt ('nierstenen hebben én geen oesters mogen eten, dat zijn twéé kwalen!'), dat geen saus zo lekker is als het zout dat je uit goed gezelschap haalt. Zijn broer Peter kan het daar onmogelijk mee oneens zijn, want een grote geest als hij kijkt niet naar wát hij eet, maar met wíe hij eet: 'Ik eet dan ook alleen'.

Terwijl de broers met hun filosofietjes en bij het ophalen van hun herinneringen steeds duidelijker gehinderd worden door de pijn die door hun nierstenen wordt veroorzaakt, wordt het ons in de zaal steeds duidelijker dat onder hun opschepperij tristesse en eenzaamheid schuilgaat.

Twee broers, kronkelend van pijn, dicht bij de dood, die ook nog eens triest en eenzaam blijken te zijn? Is dat dan niet een heel deprimerende voorstelling? Nee, zo werkt dat niet bij De KOE.

Met de van De KOE kenmerkende manier van acteren, met veel terzijdes, en met in deze voorstelling ook nog eens veel slapstick, staan Van den Eede en De Wolf garant voor een onderhoudende, leerzame avond, die je onmogelijk door kunt komen zonder regelmatig in de lach te schieten.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: De KOE

Flight 49 van ITA-Ensemble / Simon Stone

 

●●●○○

 

FLIGHT 49

ITA-ENSEMBLE / SIMON STONE

 

 

Door Piet van Kampen, gezien 3 oktober 2020

Op 24 december 1900 loopt vissersweduwe Kniertje met haar pannetje koude koteletten voor het eerst bedroefd over het podium van de schouwburg. Herman Heijermans, de schrijver van Op hoop van zegen, is dan 36 jaar.

Op zaterdag 26 september 2020 vraagt de bedroefde weduwe Christina in het tot een aankomsthal van een luchthaven omgetoverd podium voor het eerst om een oplader voor haar telefoon. Simon Stone, de schrijver van Flight 49, is dan 36 jaar.

Zo'n twee weken voor de première heeft ITA besloten de titel van de als Op hoop van zegen aangekondigde voorstelling te veranderen in Flight 49. Want er is geen vissersboot die met man en muis vergaat, maar een vliegtuig dat van de radar verdwijnt. Geen reder Clemens maar vliegtuigbouwer Clemens, met een dochter die niet Clementine heet maar Cloë.

En ook geen angstige Barend die zich verstopt en door zijn moeder wordt gedwongen aan boord te gaan. Maar een angstige Daniel die zich verstopt en door een telefoontje van zijn moeder tegen zijn wil aan boord wordt gebracht.

Oorzaak van de ramp met Kompas Air Vlucht 49 is dan ook niet het om puur economische redenen negeren van de alarmerende waarschuwingen van scheepmakersknecht Simon over de mankementen aan het schip, maar het om diezelfde reden terzijde leggen van alarmerende e-mails van ingenieur Simon over het tekort schieten van het Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS) van het vliegtuig.

Tot zover een aantal parallellen.

De Australische theatermaker Simon Stone schrijft zijn teksten tijdens het repetitieproces. Elke repetitiedag schaaft hij er verder aan. En elke avond of nacht vertaalt Peter van Kraaij de wijzigingen, zodat de acteurs er de volgende dag weer mee aan de slag kunnen. En ook deze keer, net als bij Ibsen Huis, levert die werkwijze van Stone een heel sterke tekst op.

Als acteursregisseur is Stone een perfectionist, als hij niet tevreden is, schuift hij dat niet onder stoelen of banken. Het resultaat daarvan is ook bij Flight 49 weer dat er meesterlijk wordt geacteerd. Door alle negen acteurs, in alle negentien rollen. Toch wil ik er drie van die negen even uitlichten.

Hans Kesting moest minder dan een week voor de première invallen (beterschap Bart!) en had dus nauwelijks tijd om te repeteren. Als ik de voorstelling zie, op de vierde speelavond, is daar niets meer van te merken. En hij speelt drie rollen, waaronder die van Clemens, de vliegtuigbouwer.

Maarten Heijmans komt in zijn rol als autistische nerd Kevin heel dicht in de buurt van het Nederlands record snelspreken, maar zet als de angstige, onzekere Daniel ook een volledig daarmee contrasterend personage neer. En Ilke Paddenburg laat als Cloë op overtuigende wijze zien waarom Ivo Van Hove haar vorig seizoen aan het ITA-ensemble heeft toegevoegd.

Simon Stone deed het eerder. Tegelijkertijd zowel de tekst schrijven als regisseren. Dus zonder dat hij echt de tijd neemt om te reflecteren. Zonder dat hij, al is het maar een paar dagen, met een glas whiskey achterover leunt om te kijken of er niet toch nog een darling om zeep geholpen kan worden.

En dat is jammer. Want als hij dat wel zou hebben gedaan, zou hij misschien Hugo Koolschijn als Simon tijdens de herdenkingsplechtigheid niet nog een keer hebben laten uitleggen hoe fout Clemens (dus Boeing) was. We hadden dat echt al begrepen. En als hij dan toch bezig was, zou hij misschien die hele overbodige herdenkingsscène hebben geschrapt. Net als die net iets te zweverige epiloog met Chris Nietvelt en Achraf Koutet.

Door de goede tekst en het uitstekende acteren verveelt Flight 49 geen moment. Maar een beetje relativering van het realisme en van de ernst door er een minder starre enscenering tegenover te zetten, zou misschien geen slecht idee zijn geweest. En af en toe het publiek de mogelijkheid bieden om op z'n minst wat te gniffelen, zou ook geen kwaad hebben gekund.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: ITA