Recensie: Hyllos van Veenfabriek en Asko|Schönberg

●●●○○

 

HYLLOS 

VEENFABRIEK EN ASKO/SCHÖNBERG


Door RiRo, gezien 13 december 2013


Dat Joep van der Geest en Reinout Bussemaker goede acteurs zijn, wist ik. Die heb ik allebei vaker op het podium gezien. Ook in deze door Herman Altena geschreven nieuwe Griekse tragedie is de manier waarop die twee (als Hyllos en Lykos) acteren heel overtuigend. De grote verrassing als acteur is voor mij Bas Maassen, als Menestheus. Niet alleen vanwege zijn perfecte dictie. Maar ook omdat hij in zijn stille spel, met zijn mimiek en oogopslag, heel klein, maar toch heel betekenisvol acteert.
 
Na de dood van Herakles gaat de macht in Trachis over op zijn halfbroer Hyllos. Die is na een bezoek aan het Athene van Theseus gecharmeerd van de nieuwe democratische bestuursvorm daar. Lykos, een van de getrouwen van de overleden Herakles, argumenteert tegen die vernieuwing, wijst op de mogelijk onbedoelde gevolgen ervan. Als het slechte nieuws uit Athene komt dat het nieuwe bestel al weer met geweld is omvergeworpen, lijkt Lykos gelijk te krijgen. Menestheus, de nieuwe heerser van Athene, komt naar Trachis om Hyllos te waarschuwen zich niet met de binnenlandse aangelegenheden van Athene te bemoeien.

In de Oudheid vonden de debatten buiten plaats, op een plein, anno nu gebeurt dat binnen, 'op camera'. Die moderne setting, live in een televisiestudio, van dit nieuwe, maar wel rond 400 v.C. spelende drama, werkt goed. De overeenkomsten tussen toen en nu komen daardoor goed tot hun recht. Ook de duetten tussen muziek en spel, tussen de de instrumentalisten van Asko|Schönberg en de acteurs van de Veenfabriek voegen wat toe, ze geven een extra dimensie aan de voorstelling.

Wat ik minder vind, is de ruimtelijke enscenering. De toeschouwers zitten aan vier kanten van een, ook vierkante, verhoging. Die verhoging dient als televisiestudio. Daar staan en zitten dus de acteurs, en staan de camera's en de beeldschermen. De muzikanten hebben hun plaats buiten dat speelvlak, lager dan de acteurs, op hetzelfde niveau als de toeschouwers. Af en toe bewegen die muzikanten weliswaar met hun instrumenten door de ruimte, maar veel voegt dat muzikaal niet toe vind ik. Terwijl het gebruik van een relatief grote ruimte ondertussen wel meer afstand creëert dan nodig is. In ieder geval meer dan ik prettig vind.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Veenfabriek

Recensie: Bloedbruiloft

●●●○○

 

BLOEDBRUILOFT

TONEELGROEP AMSTERDAM (TA-2) /  FRASCATI PRODUCTIES

Door RiRo, gezien 7 december 2013


Met hooggespannen verwachtingen loop ik de zaal van Frascati binnen. Na de eerste regie van Julie Van den Berghe die ik zag, Salomé (2011), schreef ik in mijn recensie: 'Dit is een regisseur die durft, die vol overtuiging haar handtekening zet'. Een jaar later was ik enorm enthousiast over Een lolita (2012): 'Ja! Dit is zo'n juweeltje dat je maar af en toe tegenkomt!' In Bloedbruiloft werkt Van den Berghe, net als in Salomé en Een lolita, samen met scenograaf André Joosten. Ook dat draagt bij aan mijn verwachtingen, want ik hou erg van de beeldtaal van Joosten.

De acteurs bewegen in de openingsscène als eenheid, als aan elkaar vastgekluisterde kleine gemeenschap op het Andalusische platteland waar passie wordt onderdrukt. In een volgende scène zal die onderdrukte passie openbarsten in de vorm van een vendetta. Het zijn gebeurtenissen uit een stuk van García Lorca uit 1932 die voor mij, als nuchtere Nederlander, niet erg invoelbaar zijn.
 
In die eerste scène, die me doet denken aan recente regies van Luk Perceval, zingen de acteurs, geschminkt alsof ze maskers dragen, af en toe samen Duitse Schlagers. Waarmee ze als het koor in Griekse tragedies commentaar geven op de gebeurtenissen. 
 
De bruiloftsscène daarna is heel anders van sfeer. Het feest speelt zich af in en rond een kubus. Licht, kleur, muziek en beweging vertellen, veel meer dan woorden, het verhaal. Het is een meer suggestieve dan duidende scène. Heel mooi gedaan vind ik. En ook in lijn met wat Van den Berghe en Joosten in Salomé en Een lolita lieten zien.
 
De liefdesscène tussen de bruid en Leonardo, haar vroegere minnaar, is dan juist weer heel talig en heel expliciet. Net als de epiloog door de moeder. (Alleen de minnaar heeft bij García Lorca een naam, de anderen worden aangeduid met bruidegom, meid, enzovoort). 
 
Al met al vind ik Bloedbruiloft meer een interessante dan een goede voorstelling. Interessant omdat Van den Berghe ook nu weer laat zien dat ze een regisseur is die durft, die niet de makkelijke weg kiest, die de uitdaging aangaat. Maar na haar perfecte Een lolita bij NTGent vind ik deze Bloedbruiloft bij TA-2/Frascati toch een wat minder geslaagde voorstelling. 

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Toneelgroep Amsterdam



Recensie: A Tragedy (simplified)

●●●○○

 

A TRAGEDY (SIMPLIFIED)

 

NAOMIE VELISSARIOU



Door RiRo, gezien 27 november 2013


Ze neemt er de tijd voor. Eerst staat Naomi Velissariou (1984) met een gele pruik op achter een microfoonstandaard (waar nog geen snoer in zit), ze wacht tot haar medespeler en geluidsontwerper Jim Zoet klaar is met het opbouwen van de scène. Tot ze besluit toch maar te beginnen. Zonder microfoon. Op een afstandelijke manier legt ze dan uit wat een tragedie is, hoe die is opgebouwd. En dat zij Elektra is, de dochter van Agamemnon. Vervolgens kalkt ze zwijgend namen en plaatsen op een zwarte zijwand.
 
Ik zie wel dat ze bezig is de stamboom van de Oresteia te verweven met die van haar Vlaams-Griekse familie in Genk, de stad van de kolenmijnen en, na de sluiting daarvan, van de Ford-fabriek. Maar ze licht het pas toe als ze helemaal klaar is met schrijven. En dat neemt behoorlijk wat tijd in beslag.

Net als ik onrustig begin te worden en begin te denken dat er wel heel erg weinig gebeurt, kantelt de voorstelling. Op een tekstueel subtiele manier haalt ze haar uitleg van daarvoor voor een deel weer onderuit. Daarbij spaart ze zichzelf en haar jeugd in Genk niet. En ook het huidige Griekenland wordt van de nodige kritische kanttekeningen voorzien.
 
Steeds expressiever wordt haar spel nu. Ze brengt blauwe schmink aan rond haar ogen, zet vleugels als grote oren op haar hoofd, en gebruikt vijf microfoons tegelijk. Soms schreeuwt ze, dan weer dempt ze haar stem. Dit ziet er echt heel mooi uit. De tekst is nu ook heel sterk, vind ik. En nu, achteraf, blijkt dat de traagheid van de openingsscène wel degelijk functioneel was.

In de laatste scène komt de verstilling. Zittend in een stoel, afgeschminkt, quasi als zichzelf, houdt ze een intieme monoloog over de problematisch relatie met haar zus (een monoloog die in de verte doet denken aan Zus van, de tekst van Lot Vekemans gespeeld door Elsie de Brauw). In deze mooie slotscène laat Velissariou zien dat ze niet alleen het expressieve werk beheerst, maar ook heel goed uit de voeten kan met klein acteren.

Uiteindelijk blijkt deze voorstelling, in een eindregie van Gillis Biesheuvel, toch behoorlijk goed in elkaar te zitten. A Tragedy (simplified) is het eerste wat ik zie van Naomi Velissariou als maakster. Maar dit smaakt naar meer. Ik ga haar werk in de gaten houden.

Ga voor de speellijst en voor meer informatie naar: Frascati Producties