●●●●○
DER ENTERTAINER
DEUTSCHESSCHAUSPIELHAUS HAMBURG / CHRISTOPH MARTHALER
Door RiRo, gezien 20 februari 2016
De slechte mop en de foute opmerking zijn in Der Entertainer
tot kunstvorm verheven, in een voorstelling over de schoonheid van verval en ontluistering. Het
oorspronkelijke stuk The entertainer van John Osborne (over
een Britse familie van Music Hall artiesten die niet kunnen
accepteren dat hun genre verdwijnt) werd voor het eerst gespeeld in de jaren vijftig van de
vorige eeuw tijdens het conflict over het Suezkanaal. De Zwitserse
regisseur Christoph Marthaler verplaatst de thematiek naar het
Europa, en naar de conflicten, van vandaag.
Der Entertainer gaat niet alleen over het variététheater dat voorbij is, maar ook over de manier waarop
Europeanen van nu met de gevolgen van oorlogen omgaan. Het gezin van
de aan lager wal geraakte entertainer Archie Rice wacht op de
terugkeer van zoon Mick (die als huurling voor Blackwater ergens in
een ver buitenland vecht). Maar de toename van buitenlanders in hun
eigen land houdt de familie Rice meer bezig. Archie: 'Was denn
nun: liegen die auf der faulen Haut, oder nehmen sie uns die
Arbeitsplätze weg.' Opzettelijk foute grappen dus. Over Turken.
Over Polen. Over de IS. Over de oorlog in Syrië. En natuurlijk over de recente
vluchtelingenproblematiek.
Duri Bischoff ontwierp voor deze voorstelling een overweldigend
decor. Een vervallen theater met een gat in het dak en met
vochtvlekken op het tapijt. Maar wel een showtrap. Met boven dat
theater (dat ook de woning van de familie van Rice is) nog een
theater, met een heuse lijst en een rood gordijn. Met ook daar weer
een showtrap. In dat theater in het theater laten Josef Ostendorf en
Bettina Stucky als corpulente reality-tv types een verdubbeling van
'De Kunst van het Mislukken' zien. Al hun variéténummers gaan de
mist in.
Op de voorgrond ondertussen drie generaties vertellers van slechte
grappen, tevens makers van foute opmerkingen. Archie zelf, vader
Billy, en zoon Frank (bij Marthaler in tegenstelling tot bij Osborne
hier ook entertainer). Archie: 'Negers', mag ik dat woord niet meer
gebruiken? 'Frauen' darf man ja heute (auch) nicht mehr sagen. Das
sind jetzt 'Menschen mit Menstruationshintergrund'.
In de orkestbak (in de Rabozaal van de Amsterdamse Schouwburg blijkt
ineens een orkestbak te zijn) speelt de vijfkoppige Archie Rice
Allstar Band. Op het eerste podium dansen drie wat verlopen
vaudeville danseressen, op het tweede zingt de Engelse zangeres
Rosemary Hardy. Maar acteur Michael Wittenborn als Archie Rice blijkt ook
goed te kunnen zingen. Het meest aangrijpend vind ik zijn (in het
ijskoude licht van de slotscène) uiterst traag gezongen a capella
versie van Death of a Clown van Dave Davies.
Der Entertainer is typisch Marthaler. Het werk van een
regisseur die niet alleen van muziek houdt, maar ook van heel traag.
Gelukkig heb ik zijn Maeterlinck gezien, waarin de klok op het
podium stil staat, en er soms een half uur bijna niets gebeurt, dus
ik was erop voorbereid. Zo traag als Maeterlinck is Der
Entertainer niet. En als het je lukt om je aan het tempo over te
geven, is Der Entertainer een heerlijke, politiek incorrecte,
en juist daarom relevante muziektheatervoorstelling.
Gezien tijdens BRANDHAARDEN.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten